Yay matkabı ile ateş başlatma (Bow drill fire)

Ateş yakmanın farklı yöntemlerinden biri de Yay matkabı (Bow Drill) ile ateş başlatmaktır. Bow-Drill, geleneksel bir ateş yakma tekniğidir. Sürtünme yoluyla ateş üretmeye yarayan bu yöntem, yay, matkap (drill), matkap yuvası (hearth board) ve bir basınç bloğu (bearing block) kullanılarak uygulanır. Matkabın yay ile ileri geri hareket ettirilmesiyle matkap yuvasında sürtünme oluşur ve bu sürtünme sayesinde çıkan ısıyla ateş başlatılır. Bu teknik, özellikle doğada hayatta kalma becerileri arasında önemli bir yer tutar ve çeşitli kültürlerde, özellikle de yerli topluluklarda yaygın olarak kullanılmıştır.

Malzemeler:

-         Yay

-         İp (Bağcık, Paracord)

-         Matkap Çubuğu (Şaft)

-         El Yastığı

-         Köz Tablası

-         Köz Taşıyıcı Kuru Malzeme (Kuş Yuvası)

Not:

Kullanacağınız malzemenin tamamen kuru olması gerekmektedir.

Yay:

Yay olarak kullanılan ağaç dalının kuru ve esnek malzeme olmasına dikkat edin. İpi bağlayıp esnettiğiniz de ve işlem sırasında kırılmaması gerekmektedir.

İp:

Yanınızda bulunan ip ya da ayakkabı bağcığı, paracord ve hatta sarmaşıklardan yararlanabilirsiniz.

Matkap Çubuğu (Şaft)

Bu malzemenin kuru olması gerekmektedir. Şaftın önemli iki kısmı vardır. Biri köz tablasına gelen kısmı diğeri de El yastığına basan kısmı. Köz tablasına basan kısmının köz tablasında bulunan yuvaya tam oturması gerekmektedir. Parçanın tam bir şekilde sürtünmesi sağlanmalıdır. Sürtünme yüzeyi arttığı için köz de fazla elde edilir. El yastığı kısmının da daha sivri olması gerekir. Sürtünme azaltılarak çubuğun daha verimli dönmesi sağlanır.

El Yastığı:

Bu parçanın malzemesi ağaç parçası olacağı gibi taş, deniz kabuğu gibi farklı malzemelerden de oluşturulabilir. Amaç şaftı köz tablasına bastırmaktır.

Köz Tablası:

Bu malzemenin de kuru olmasına dikkat etmeliyiz. Üzerine açılacak yuvaların matkap çubuğu kalınlığında olması gerekmektedir. Yuvaları bıçağımız yardımıyla açabiliriz. Ayrıca açtığımız bu yuvaların altına birde hava kanalı açmamız gerekmektedir. Oluşan közün ateşe dönüşmesi için hava alması gerekmektedir.

Köz Taşıyıcı Kuru Malzeme (Kuş Yuvası):

Bölgeye göre toplanacak tutuşma özelliği yüksek kuru malzemedir. Yosun, çıra tozu ve benzeri malzemelerden oluşturulabilir.

Kullanımı:

Düzenekte bulunan malzemeler hazırlandıktan sonra resimde ki gibi tutularak el yastığı ile dengeli bir şekilde matkap çubuğu köz tahtasına bastırılır ve yay yardımı ile hareket ettirilir. Bu işlem köz tahtasında köz oluşana kadar devam ettirilir. Közün çıktığı düz yüzeyde köz rüzgârdan korunarak kuş yuvasının ortasına konulur ve nefesimizle üfleyerek ateşin yanması sağlanır.

Link:

Konu ile alakalı uygulama videosunu Bushcraft Okulu Youtube Kanalında bulabilirsiniz.