Dağcılık terimleri sözlüğü

BushcraftOkulu sitesinden

Bu sözlük, tırmanış sporunda kullanılan 100 terimi alfabetik sırayla açıklar. Her harf için en az birkaç terim sunulmuştur. Bu kapsamlı sözlük, hem yeni başlayan hem de deneyimli tırmanıcılar için faydalı bir kaynaktır.

A

  1. Anchor (Ankraj): Tırmanıcının emniyet aldığı, sabitlenmiş nokta.
  2. Approach (Yaklaşma): Tırmanış alanına ulaşmak için yürünmesi gereken mesafe.
  3. Aid Climbing (Yardımlı Tırmanış): Tırmanıcıların kaya üzerinde doğal olmayan yollarla ilerlemek için araçlar kullandığı tırmanış biçimi.
  4. Arête (Yüksek Sırt): İki kaya yüzeyi arasında keskin bir kaya çıkıntısı.

B

  1. Belay (Emniyet): Bir kişinin tırmanıcının düşüşünü kontrol altına almak için ipi yönlendirdiği sistem.
  2. Beta: Tırmanış rotasıyla ilgili bilgi ve öneriler.
  3. Bouldering (Kısa Kaya Tırmanışı): Emniyet ipi kullanılmadan, alçak kayalarda yapılan tırmanış.
  4. Barn Door (Kapı Çarpması): Dengenin kaybedilmesi ve tırmanıcının yana doğru açılması durumu.

C

  1. Crux (Kritik Nokta): Bir rotanın en zor bölümü.
  2. Chalk (Tebeşir): Tırmanıcıların ellerini kurutmak için kullandığı toz madde.
  3. Carabiner (Karabina): İpi, halatları veya ekipmanları bağlamak için kullanılan metal halkalar.
  4. Crack Climbing (Yarık Tırmanışı): Kaya yarıkları kullanarak yapılan tırmanış tekniği.

D

  1. Dyno (Dinamik Hareket): Bir tutamaktan diğerine sıçrama hareketi.
  2. Drop Knee (Diz Kırma): Denge sağlamak için bir dizin bükülerek aşağıya doğru bastırıldığı hareket.
  3. Double Ropes (Çift İp): İki ince ip kullanılarak yapılan tırmanış sistemi.

E

  1. Edging (Kenar Basma): Ayakkabının kenarını kullanarak küçük çıkıntılara basma tekniği.
  2. Exposure (Açıkta Kalma): Tırmanış sırasında yüksek bir noktada olmanın verdiği açıkta kalma hissi.
  3. Escalade (Tırmanma): Kaya veya buz üzerinde yükselme eylemi.

F

  1. Flagging (Bayraklama): Denge sağlamak için boşta kalan bacağı yana doğru uzatma hareketi.
  2. Face Climbing (Düz Yüzey Tırmanışı): Kayaların yüzeyinde çatlaklar veya yarıklar olmadan yapılan tırmanış.
  3. Free Climbing (Serbest Tırmanış): İpin sadece güvenlik için kullanıldığı, vücut gücüne dayalı tırmanış tekniği.

G

  1. Gaston: Elleri dışa doğru iterek yapılan bir tırmanış hareketi.
  2. Grigri: Otomatik kilitleme özellikli bir ip iniş cihazı.
  3. Grip (Tutamaç): Tırmanışta kullanılan kaya veya yapay duvarlardaki el tutamakları.

H

  1. Heel Hook (Topuk Askısı): Topuğu kayaya takarak vücut ağırlığını dengelemek için kullanılan bir teknik.
  2. Hand Jam (El Sıkıştırma): Bir kaya yarığına eli sıkıştırarak tutunma tekniği.
  3. Hanging Belay (Asılı Emniyet Noktası): Tırmanıcının tamamen ip tarafından desteklendiği bir duraklama noktası.

I

  1. Ice Axe (Buz Baltası): Buz tırmanışında denge ve tutuş sağlamak için kullanılan ekipman.
  2. Ice Climbing (Buz Tırmanışı): Dondurulmuş su yüzeylerinde yapılan tırmanış türü.
  3. Indoors (Kapalı Alan): Tırmanışın spor salonu gibi kapalı mekanlarda yapılması.

J

  1. Jug (Büyük Tutamak): Elin tamamını içine alacak kadar büyük ve kolay tutulan tutamak.
  2. Jumar (Yükseltici): Sabit bir ip üzerinde yükselmek için kullanılan mekanik cihaz.

K

  1. Karabiner: Emniyet için kullanılan metal halkalar.
  2. Knee Bar (Diz Kilitleme): Diz ile kaya arasında sıkıştırılarak sağlanan bir duruş tekniği.
  3. Knot (Düğüm): İp tırmanışında güvenliği sağlamak için kullanılan düğüm türleri.

L

  1. Lead Climbing (Lider Tırmanış): Tırmanıcının ipi yanına alarak emniyet noktalarını yerleştirerek ilerlediği tırmanış şekli.
  2. Lock Off (Kilitleme Hareketi): Kolu büküp statik olarak sabitleyerek tırmanışı kontrol altına alma hareketi.
  3. Layback (Yan Duruş): Kolları düz tutarak vücudu kaya yarığına yaslayarak yapılan tırmanış.

M

  1. Mantle (Üstten Atlama): Bir çıkıntının üzerine basarak kendini yukarı çekme hareketi.
  2. Multi-Pitch (Çok Aşamalı Tırmanış): Birden fazla durak noktasının bulunduğu uzun tırmanış rotaları.
  3. Mono (Tek Parmakla Tutunma): Sadece bir parmağı kullanarak tutunmayı gerektiren zorlu bir tutamaç türü.

N

  1. Nut (Somun): Emniyet noktası olarak kullanılan metal bir ekipman.
  2. Nose (Burun): Dağların veya kaya yüzeylerinin keskin ve belirgin çıkıntıları.

O

  1. Onsight (İlk Denemede Çıkış): Bir rotayı daha önce hiç denemeden ilk denemede başarılı şekilde çıkma.
  2. Overhang (Aşırı Eğimli Yüzey): Yatay ya da dikey olarak eğimli olan ve tırmanış sırasında ekstra güç gerektiren kaya yüzeyi.

P

  1. Pitch (Bölüm): Tırmanışta bir durak noktası ile diğeri arasındaki mesafe.
  2. Piton: Kaya çatlaklarına çakılan metal parça, genellikle tırmanış sırasında emniyet almak için kullanılır.
  3. Prusik Knot (Prusik Düğümü): İp üzerinde aşağı veya yukarı hareket edebilmek için kullanılan bir düğüm.

Q

  1. Quickdraw (Hızlı Takma): İki karabiner ve kısa bir bağlantı parçasından oluşan, ipi hızlıca bağlamak için kullanılan bir ekipman.
  2. Quarry (Taş Ocağı): Tırmanıcıların sıkça antrenman yaptığı taş ocakları.

R

  1. Rappel (İniş): İpi kullanarak dik bir yüzeyden aşağı inme tekniği.
  2. Redpoint: Bir rotanın, ip üzerine düşmeden, daha önce denenmiş olsa bile, tamamlanması.
  3. Ridge (Sırt): İki dağ zirvesi arasında uzanan ince, dar bir kaya hattı.

S

  1. Slab (Düz Yüzey): Düşük eğimli kaya yüzeyi.
  2. Sport Climbing (Spor Tırmanışı): Sabitlenmiş emniyet noktalarının kullanıldığı tırmanış şekli.
  3. Smear (Sürtünmeli Tırmanış): Düz yüzeylere ayaklarla sürtünerek tırmanma tekniği.

T

  1. Top Rope (Üstten Emniyet): İpin, tırmanışın başından itibaren tırmanıcının üzerinde olduğu emniyet sistemi.
  2. Trad Climbing (Geleneksel Tırmanış): Tırmanıcının rotadaki tüm emniyet noktalarını kendisinin yerleştirdiği tırmanış biçimi.
  3. Traverse (Yanal Tırmanış): Yatay yönde yapılan tırmanış.

U

  1. Undercling (Alt Tutamak): Alt kısımdan tutunarak yapılan tırmanış hareketi.
  2. Uphill (Yokuş Yukarı): Tırmanışın yükselen bir eğimde yapılması durumu.

V

  1. Via Ferrata: Tırmanış yollarına sabitlenmiş metal kablolar ve merdivenlerle yapılan tırmanış türü.
  2. V0 (Boulder Derecesi): Bouldering için en düşük zorluk derecesi.

W

  1. Whipper: Uzun bir düşüş, genellikle ip üzerinde yapılan büyük bir salınım anlamına gelir.
  2. Walk-off (Yürüyerek İniş): Bir rotanın sonuna ulaşıldığında yürüyerek inme yöntemi.

X

  1. Xenolith: Başka bir kayaç türünün içinde bulunan farklı bir kaya parçası.

Y

  1. YDS (Yosemite Derecelendirme Sistemi): Kuzey Amerika'da yaygın olarak kullanılan bir kaya tırmanış derecelendirme sistemi.
  2. Yaniro (Yaniro Kilidi): Vücudu döndürerek yapılan özel bir tırmanış hareketi.

Z

  1. Z-Clip: Tırmanıcının, ipi yanlışlıkla emniyet noktasına tersten klipslemesi.
  2. Zig-Zag: Yana doğru sürekli yön değiştirerek yapılan tırmanış tekniği.

Kaynakça:

  • Mountaineers Books. (2017). The Mountaineering Handbook.
  • Long, J. (2018). Climbing Anchors.
"https://bushcraftokulu.com/index.php?title=Dağcılık_terimleri_sözlüğü&oldid=716" sayfasından alınmıştır