PMR telsiz
PMR (Private Mobile Radio - Özel Mobil Radyo) telsizleri, belirli bir lisans gerektirmeden kullanılabilen, kısa menzilli telsiz iletişim cihazlarıdır. Avrupa’da ve Türkiye’de PMR446 standardı altında kullanılan PMR telsizler, 446 MHz bandında 8 ana kanalda iletişim sağlar. PMR telsizlerin lisanssız kullanımına izin verilse de belirli kurallar ve frekans sınırlamaları bulunmaktadır. Bu telsizler genellikle işletmeler, açık hava etkinlikleri, inşaat sahaları ve kişisel kullanım için tercih edilir.
Aşağıda PMR446 telsiz frekansları ve sıkça kullanılan CTCSS (Continuous Tone-Coded Squelch System) tonları ile DCS (Digital Coded Squelch) kodları hakkında detaylı bilgi verilmiştir.
PMR446 Telsiz Frekansları
PMR telsizlerde 8 ana kanal bulunur ve bu kanalların her birinin frekansı belirli aralıklarla sabitlenmiştir. Her kullanıcı bu kanalları farklı gruplar için kullanabilir. Örneğin, açık alan etkinliklerinde bir kanal seçilip, grup üyeleri aynı frekansta iletişim sağlayabilir.
| Kanal | Frekans (MHz) |
|---|---|
| 1 | 446.00625 |
| 2 | 446.01875 |
| 3 | 446.03125 |
| 4 | 446.04375 |
| 5 | 446.05625 |
| 6 | 446.06875 |
| 7 | 446.08125 |
| 8 | 446.09375 |
Bu kanallar, Avrupa’da ve Türkiye’de PMR telsiz kullanıcıları için belirlenmiş frekanslardır. PMR telsizlerdeki menzil, çevresel faktörlere bağlı olarak genellikle 3-5 kilometre arasında değişir. Ancak binalar, dağlar veya diğer engeller menzili düşürebilir.
CTCSS ve DCS Kodları
CTCSS ve DCS sistemleri, aynı kanalda birden fazla kullanıcı olduğunda istenmeyen parazitleri azaltmak ve yalnızca belirli gruplar arasında iletişimi sağlamak için kullanılan sesli kodlardır. Bu tonlar, telsizlerin diğer telsizlerin sinyalini almasını engelleyerek yalnızca aynı ton veya kod ile yayın yapan diğer cihazların sinyallerinin duyulmasını sağlar.
CTCSS Tonları
CTCSS (Continuous Tone-Coded Squelch System), sabit frekanslı bir ton kullanarak telsizlerin aynı kanalda birbirlerini dinlemelerini sağlar. PMR telsizlerde genellikle 38 farklı CTCSS tonu bulunur. CTCSS tonları 67.0 Hz ile 250.3 Hz arasında değişen düşük frekanslı ses tonlarıdır.
| CTCSS Ton No | Frekans (Hz) |
|---|---|
| 1 | 67.0 |
| 2 | 69.3 |
| 3 | 71.9 |
| 4 | 74.4 |
| 5 | 77.0 |
| 6 | 79.7 |
| 7 | 82.5 |
| 8 | 85.4 |
| 9 | 88.5 |
| 10 | 91.5 |
| 11 | 94.8 |
| 12 | 97.4 |
| 13 | 100.0 |
| 14 | 103.5 |
| 15 | 107.2 |
| 16 | 110.9 |
| 17 | 114.8 |
| 18 | 118.8 |
| 19 | 123.0 |
| 20 | 127.3 |
| 21 | 131.8 |
| 22 | 136.5 |
| 23 | 141.3 |
| 24 | 146.2 |
| 25 | 151.4 |
| 26 | 156.7 |
| 27 | 162.2 |
| 28 | 167.9 |
| 29 | 173.8 |
| 30 | 179.9 |
| 31 | 186.2 |
| 32 | 192.8 |
| 33 | 203.5 |
| 34 | 210.7 |
| 35 | 218.1 |
| 36 | 225.7 |
| 37 | 233.6 |
| 38 | 241.8 |
| 39 | 250.3 |
DCS Kodları
DCS (Digital Coded Squelch) ise dijital kodlarla çalışan bir susturma sistemidir. PMR telsizlerde DCS sistemine sahip 83 farklı kod bulunur. DCS kodları daha karmaşık bir yapıya sahiptir ve CTCSS tonlarına göre daha güvenilir bir susturma sağlar.
DCS kodları tipik olarak 023 ile başlar ve 754’e kadar sıralanır. Her telsiz markası farklı DCS kod listelerine sahip olabilir, ancak PMR telsizlerin çoğunda aşağıdaki kodlar kullanılır.
| DCS Kod No | Kod |
|---|---|
| 1 | D023N |
| 2 | D025N |
| 3 | D026N |
| 4 | D031N |
| 5 | D032N |
| ... | ... |
| 82 | D754N |
| 83 | D754I |
Not: "N" ve "I" harfleri, kodun pozitif ya da negatif polaritesini ifade eder ve bazı telsiz modellerinde bu ayrıntı önemlidir. DCS kodları, telsizlerin aynı kanalda ancak farklı gruplar arasında parazit olmadan iletişim kurmasını sağlar.
PMR Telsizlerde CTCSS ve DCS Kullanımı
CTCSS ve DCS kodları, telsiz kullanıcılarının aynı frekansta diğer kullanıcıların konuşmalarını duyma olasılığını en aza indirir. Örneğin, aynı frekansta iki farklı grup iletişim kuruyorsa ve her grup farklı CTCSS veya DCS kodları kullanıyorsa, gruplar birbirlerinin konuşmalarını duymadan kendi aralarında iletişim sağlayabilir. Bu, kalabalık ortamlarda telsizlerin etkinliğini artırır ve telsiz kullanıcıları arasında gizlilik sağlar.
CTCSS ve DCS kodları, telsizlerde güvenli bir iletişim sağlamak için son derece faydalıdır. Ancak şunu unutmamak gerekir ki, bu kodlar telsiz sinyallerini tam anlamıyla gizlemez; yalnızca aynı frekanstaki diğer telsizlerin parazit yapmasını önler. Bir telsiz kullanıcısı aynı CTCSS veya DCS koduna sahipse, karşı tarafın konuşmalarını yine de duyabilir.
PMR Telsizlerin Lisans Gereksinimleri ve Yasal Kısıtlamalar
PMR446 telsizleri, Avrupa'da ve Türkiye’de lisanssız kullanım için ayrılmış olup, yalnızca belirli frekanslar ve belirli çıkış gücü sınırları dahilinde kullanılması zorunludur. PMR telsizlerin çıkış gücü 500 mW ile sınırlıdır. Bu nedenle, PMR telsizler uzun mesafeler yerine kısa mesafeli iletişim için uygundur.
PMR telsizlerde antenin değiştirilemez olması gerekmektedir. Çünkü yüksek kazançlı bir anten takılması, cihazın çıkış gücünü artırarak yasal sınırları aşmasına neden olabilir. PMR telsizlerin yalnızca dahili antenleri ile kullanılması yasal bir gerekliliktir.
Özetlemek Gerekirse
PMR telsizler, işletmeler, doğa etkinlikleri, kampçılık gibi birçok farklı kullanım alanında yaygın olarak tercih edilen kısa mesafeli haberleşme araçlarıdır. 8 kanal ve CTCSS/DCS tonları ile farklı gruplar arasında parazit yapmadan iletişim sağlama olanağı sunarlar. Lisans gerektirmemesi, kullanım kolaylığı ve dayanıklılığı nedeniyle PMR telsizler popüler bir seçenek olarak öne çıkar. Ancak menzil, çevresel faktörlere bağlı olarak sınırlıdır ve yasal sınırların dışına çıkmamak adına cihazların çıkış gücü veya anten gibi özelliklerinde değişiklik yapılmamalıdır.
CTCSS ve DCS tonları, kullanıcıların aynı kanalda diğer gruplarla karışmadan iletişim kurmalarını sağlayan etkili bir çözümdür. Bu özellikler, özellikle kalabalık yerlerde veya birçok kullanıcı bulunan iş sahalarında telsiz iletişimini daha verimli hale getirir.